داشبورد مدیریتی چیست؟ 10 مدل از انواع داشبورد مدیریت
داشبورد مدیریتی را میتوان به یک صفحه کنترل خودرو تشبیه کرد. همانطور که صفحه کنترل خودرو، اطلاعات مهمی مانند سرعت، میزان سوخت و دمای موتور را در یک نگاه به راننده نشان میدهد، داشبورد مدیریتی نیز اطلاعات حیاتی یک کسبوکار را به مدیران ارائه میکند. به عبارت سادهتر، داشبورد مدیریتی یک ابزار بصری است که مهمترین شاخصهای عملکرد یک سازمان را در قالب نمودارها، جداول و سایر ابزارهای گرافیکی نمایش میدهد.
برای مشاهده هر بخش بروی آن کلیک کنید.
10 مدل از انواع داشبورد مدیریت
داشبورد مدیریتی چیست؟
تعریف دقیق و جامع داشبورد مدیریتی
داشبورد مدیریتی یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران این امکان را میدهد تا مجموعه گستردهای از دادهها را در یک نگاه مشاهده و تحلیل کنند. این داشبوردها با نمایش اطلاعات به صورت نمودارها، جداول، و سایر عناصر گرافیکی، درک سریعتر و عمیقتری از عملکرد کسبوکار را فراهم میکنند. به عبارت دیگر، داشبورد مدیریتی یک صفحه کنترل است که به مدیران کمک میکند تا بر عملکرد کسبوکار خود نظارت کرده، روندها را شناسایی کنند و تصمیمات آگاهانهتری اتخاذ کنند.
اجزای اصلی تشکیلدهنده یک داشبورد مدیریتی
- شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI): این شاخصها، معیارهای قابل اندازهگیری هستند که نشان میدهند یک سازمان چقدر به اهداف خود نزدیک شده است. KPIها میتوانند شامل مواردی مانند میزان فروش، سودآوری، رضایت مشتری، بهرهوری کارکنان و … باشند.
- نمودارها: نمودارها به صورت بصری دادهها را نمایش میدهند و به مدیران کمک میکنند تا روندها، مقایسهها و الگوها را به سرعت تشخیص دهند. انواع مختلفی از نمودارها مانند نمودار خطی، نمودار میلهای، نمودار دایرهای و … در داشبوردها استفاده میشوند.
- جداول: جداول برای نمایش دادههای دقیق و جزئی به کار میروند. آنها به مدیران امکان میدهند تا به دادهها به صورت عددی دسترسی داشته باشند.
- فیلترها: فیلترها به مدیران اجازه میدهند تا دادهها را بر اساس معیارهای مختلف فیلتر کنند و به اطلاعات مورد نظر خود دسترسی سریعتر داشته باشند.
- نقشههای حرارتی: نقشههای حرارتی برای نمایش دادههای مکانی بسیار مفید هستند. آنها به مدیران کمک میکنند تا مناطق با عملکرد بالا و پایین را شناسایی کنند.
مزایای استفاده از داشبورد مدیریتی برای کسبوکارها
- تصمیمگیری بهتر: با ارائه یک نمای کلی از کسبوکار، داشبوردها به مدیران کمک میکنند تا تصمیمات آگاهانهتر و سریعتر اتخاذ کنند.
- افزایش بهرهوری: با شناسایی مشکلات و فرصتها، داشبوردها به بهبود بهرهوری سازمان کمک میکنند.
- بهبود ارتباطات: داشبوردها یک زبان مشترک برای ارتباط بین مدیران و کارکنان ایجاد میکنند.
- افزایش شفافیت: با ارائه اطلاعات شفاف و قابل فهم، داشبوردها به افزایش شفافیت در سازمان کمک میکنند.
- کاهش ریسک: با شناسایی زودهنگام مشکلات، داشبوردها به کاهش ریسک کسبوکار کمک میکنند.
انواع دادههایی که در داشبوردها نمایش داده میشوند
- دادههای کمی: این دادهها به صورت عددی بیان میشوند و شامل مواردی مانند میزان فروش، سود، هزینهها و … هستند.
- دادههای کیفی: این دادهها به صورت توصیفی بیان میشوند و شامل مواردی مانند نظرات مشتریان، نتایج نظرسنجیها و … هستند.
- دادههای تاریخی: این دادهها مربوط به گذشته هستند و به مدیران کمک میکنند تا روندهای گذشته را تحلیل کنند و پیشبینیهای آینده را انجام دهند.
- دادههای مکانی: این دادهها به مکانها مربوط میشوند و در نقشههای حرارتی و سایر نمودارهای مکانی نمایش داده میشوند.
اهمیت داشبوردهای مدیریتی در دنیای کسبوکار امروز
در دنیای پرشتاب کسبوکار امروز، تصمیمگیری سریع و دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. داشبوردهای مدیریتی با ارائه یک نمای کلی از وضعیت کسبوکار، به مدیران کمک میکنند تا:
- تصمیمات آگاهانهتری اتخاذ کنند: با داشتن اطلاعات دقیق و بهروز، مدیران میتوانند تصمیماتی بگیرند که منجر به بهبود عملکرد و رشد کسبوکار شود.
- روندها را شناسایی کنند: داشبوردها به مدیران کمک میکنند تا روندهای مثبت و منفی کسبوکار را شناسایی کرده و به موقع اقدامات لازم را انجام دهند.
- عملکرد را بهبود بخشند: با مقایسه عملکرد واقعی با اهداف تعیین شده، مدیران میتوانند نقاط ضعف را شناسایی کرده و برای بهبود عملکرد اقدام کنند.
- مسئولیتپذیری را افزایش دهند: داشبوردها به هر فرد در سازمان نشان میدهند که عملکرد او چه تأثیری بر کل سازمان دارد.
مروری بر تاریخچه مختصر داشبوردهای مدیریتی
مفهوم داشبورد مدیریتی ریشه در گذشته دارد. با این حال، با پیشرفت فناوری اطلاعات و گسترش ابزارهای تحلیل داده، داشبوردهای مدیریتی به ابزارهای قدرتمندی تبدیل شدهاند که در بسیاری از سازمانها مورد استفاده قرار میگیرند. در ابتدا، داشبوردها به صورت دستی و با استفاده از جداول و نمودارهای ساده ایجاد میشدند. اما امروزه، با استفاده از نرمافزارهای تخصصی، میتوان داشبوردهای بسیار پیچیده و تعاملی ایجاد کرد.
10 مدل از انواع داشبورد مدیریت
داشبوردهای مدیریتی در انواع مختلفی طراحی میشوند تا نیازهای خاص هر بخش از سازمان را برآورده کنند. در ادامه به بررسی ۱۰ مدل رایج از این داشبوردها میپردازیم:
داشبورد عملکرد فروش
معرفی و هدف داشبورد:
داشبورد عملکرد فروش، یک ابزار بصری است که به مدیران فروش کمک میکند تا عملکرد تیم فروش را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد فروش، روندها، و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند. هدف اصلی این داشبورد افزایش فروش، بهبود بهرهوری تیم فروش و شناسایی فرصتهای جدید است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد:
- درآمد کل: مجموع درآمد حاصل از فروش در یک دوره زمانی مشخص
- تعداد معاملات: تعداد کل معاملات انجام شده
- میانگین ارزش هر معامله: ارزش متوسط هر معامله انجام شده
- نرخ تبدیل: درصد تبدیل سرنخها به مشتری
- سهم بازار: سهم شرکت از بازار هدف
- مدت زمان چرخه فروش: مدت زمان متوسطی که طول میکشد تا یک معامله نهایی شود
- بازگشت سرمایه بازاریابی (ROMI): بازدهی سرمایه گذاری در فعالیتهای بازاریابی
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد:
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات درآمد در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد فروشندگان مختلف یا محصولات
- نمودار دایرهای: برای نمایش سهم هر محصول یا منطقه جغرافیایی از کل فروش
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست مشتریان، محصولات پرفروش و …
- قیف فروش: برای نمایش مراحل مختلف فرآیند فروش و شناسایی نقاط ضعف
مثال: یک داشبورد عملکرد فروش میتواند شامل یک نمودار خطی از درآمد ماهانه در یک سال گذشته، یک جدول مقایسهای از عملکرد فروشندگان مختلف و یک قیف فروش برای نمایش مراحل مختلف فرآیند فروش باشد.قبلا در مورد متریک فروش هم ضحبت کرده بودیم.
داشبورد عملکرد بازاریابی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد عملکرد بازاریابی، یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران بازاریابی کمک میکند تا عملکرد کمپینهای بازاریابی خود را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد بازاریابی، روندها، و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا بازدهی سرمایه گذاری در فعالیتهای بازاریابی را اندازهگیری کنند، نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند. هدف اصلی این داشبورد، افزایش بازدهی فعالیتهای بازاریابی و دستیابی به اهداف تعیین شده است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
- نرخ تبدیل (Conversion Rate): درصد تبدیل بازدیدکنندگان به مشتری
- هزینه به ازای هر کسب مشتری (Customer Acquisition Cost): هزینه جذب هر مشتری جدید
- بازگشت سرمایه بازاریابی (Return on Marketing Investment – ROMI): بازدهی سرمایه گذاری در فعالیتهای بازاریابی
- ترافیک وبسایت: تعداد بازدیدکنندگان وبسایت
- نرخ کلیک (Click-Through Rate – CTR): درصد کلیک روی تبلیغات
- تعداد لایکها، کامنتها و اشتراکگذاریها در شبکههای اجتماعی
- میزان تعامل با محتوا: تعداد بازدید، لایک، کامنت و اشتراکگذاری محتوا
- رضایت مشتری: نتایج نظرسنجیها و بازخوردهای مشتریان
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات ترافیک وبسایت، تعداد لایکها و … در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد کانالهای مختلف بازاریابی (مانند شبکههای اجتماعی، ایمیل مارکتینگ، جستجوی ارگانیک)
- نمودار دایرهای: برای نمایش سهم هر کانال بازاریابی از ترافیک کل وبسایت
- قیف فروش: برای نمایش مراحل مختلف فرآیند فروش از آشنایی با برند تا تبدیل به مشتری
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست کمپینهای بازاریابی، هزینهها، و بازدهی هر کمپین
مثال: یک داشبورد عملکرد بازاریابی میتواند شامل یک نمودار خطی از تعداد بازدیدکنندگان وبسایت در طول یک سال، یک جدول مقایسهای از هزینه به ازای هر کسب مشتری در کانالهای مختلف و یک قیف فروش برای نمایش مراحل مختلف فرآیند تبدیل باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران بازاریابی میتوانند:
- عملکرد کمپینهای بازاریابی را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- نقاط قوت و ضعف استراتژیهای بازاریابی را شناسایی کنند.
- بازدهی سرمایه گذاری در فعالیتهای بازاریابی را بهبود بخشند.
- تصمیمات دادهمحور در مورد بودجهبندی و تخصیص منابع بگیرند.
- روندهای بازار را دنبال کرده و به موقع به تغییرات واکنش نشان دهند.
داشبورد عملکرد مالی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد عملکرد مالی یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران مالی و کسبوکار کمک میکند تا وضعیت مالی سازمان را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد مالی، روندها و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات مالی آگاهانهتری اتخاذ کنند و عملکرد مالی سازمان را بهبود بخشند. هدف اصلی این داشبورد، ارائه یک نمای کلی از سلامت مالی سازمان، شناسایی روندها و الگوها، و کمک به مدیران در تصمیمگیریهای استراتژیک است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
- درآمد: مجموع درآمد حاصل از فروش کالاها و خدمات
- هزینهها: شامل هزینههای تولید، فروش، اداری و مالی
- سود: تفاوت بین درآمد و هزینهها
- حاشیه سود: نسبت سود به درآمد
- نسبت بدهی به دارایی: نشاندهنده توانایی سازمان در پرداخت بدهیها
- نسبت گردش حسابهای دریافتنی: سرعت تبدیل مطالبات به نقدینگی
- نسبت گردش موجودی کالا: سرعت تبدیل موجودی کالا به فروش
- نسبت گردش سرمایه در گردش: سرعت گردش سرمایه در سازمان
- نرخ بازگشت سرمایه (ROI): بازدهی سرمایه گذاری
- نقدینگی: میزان نقدینگی موجود در سازمان برای پرداخت بدهیها
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات درآمد، هزینه و سود در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد مالی در دورههای مختلف یا بین بخشهای مختلف سازمان
- نمودار دایرهای: برای نمایش ساختار هزینهها یا توزیع درآمد
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و جریان نقدینگی
- نقشه حرارتی: برای نمایش عملکرد مالی در مناطق جغرافیایی مختلف (در صورت وجود)
مثال: یک داشبورد عملکرد مالی میتواند شامل یک نمودار خطی از درآمد ماهانه در یک سال گذشته، یک جدول مقایسهای از هزینههای فروش و اداری در هر ماه و یک نمودار دایرهای از ساختار هزینهها باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران مالی میتوانند:
- عملکرد مالی سازمان را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- روندهای مالی را شناسایی کرده و پیشبینیهای لازم را انجام دهند.
- نقاط قوت و ضعف مالی سازمان را شناسایی کنند.
- تصمیمات مالی آگاهانهتری اتخاذ کنند.
- ریسکهای مالی را کاهش دهند.
داشبورد عملکرد مالی به مدیران کمک میکند تا یک تصویر واضح و جامع از وضعیت مالی سازمان داشته باشند و به آنها امکان میدهد تا برای بهبود عملکرد مالی سازمان اقدامات لازم را انجام دهند.
داشبورد عملکرد منابع انسانی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد عملکرد منابع انسانی یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران منابع انسانی کمک میکند تا عملکرد نیروی کار سازمان را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد منابع انسانی، روندها و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات استراتژیک بهتری در حوزه منابع انسانی اتخاذ کنند. هدف اصلی این داشبورد، بهبود بهرهوری نیروی کار، کاهش هزینههای نیروی انسانی، افزایش رضایت شغلی کارکنان و در نهایت، دستیابی به اهداف سازمانی است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
- جذب و استخدام: نرخ پذیرش، هزینه جذب هر کارمند، زمان متوسط پر شدن یک موقعیت
- حفظ نیرو: نرخ ترک خدمت، مدت زمان ماندگاری کارکنان، هزینه جایگزینی نیرو
- رضایت شغلی: نتایج نظرسنجیهای رضایت شغلی، نرخ مشارکت کارکنان
- آموزش و توسعه: تعداد ساعات آموزش، هزینه آموزش به ازای هر کارمند، نرخ تکمیل دورههای آموزشی
- عملکرد کارکنان: ارزیابی عملکرد، تعداد جوایز و ترفیعات
- تنوع و شمولیت: درصد تنوع نیروی کار، شاخصهای برابری جنسیتی
- هزینههای نیروی انسانی: هزینه حقوق و دستمزد، هزینههای مزایا، هزینههای آموزش
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات نرخ ترک خدمت، هزینههای نیروی انسانی در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد واحدهای مختلف سازمان، نرخ رضایت شغلی بر اساس گروههای سنی
- نمودار دایرهای: برای نمایش توزیع نیروی کار بر اساس جنسیت، تحصیلات، یا بخشهای مختلف سازمان
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست کارکنان، تاریخ استخدام، حقوق و مزایا
- نقشه حرارتی: برای نمایش توزیع جغرافیایی کارکنان یا نتایج ارزیابی عملکرد در مناطق مختلف
مثال: یک داشبورد عملکرد منابع انسانی میتواند شامل یک نمودار خطی از نرخ ترک خدمت در طول سه سال گذشته، یک جدول مقایسهای از هزینههای آموزش در هر بخش و یک نمودار دایرهای از توزیع نیروی کار بر اساس جنسیت باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران منابع انسانی میتوانند:
- عملکرد نیروی کار را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- نقاط قوت و ضعف نیروی کار را شناسایی کنند.
- تصمیمات استراتژیک در حوزه منابع انسانی اتخاذ کنند.
- بهرهوری نیروی کار را بهبود بخشند.
- رضایت شغلی کارکنان را افزایش دهند.
- هزینههای نیروی انسانی را کاهش دهند.
داشبورد عملکرد منابع انسانی به مدیران کمک میکند تا یک تصویر واضح و جامع از وضعیت نیروی کار سازمان داشته باشند و به آنها امکان میدهد تا برای بهبود مدیریت منابع انسانی اقدامات لازم را انجام دهند.
داشبورد عملکرد پروژه
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد عملکرد پروژه، یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران پروژه کمک میکند تا پیشرفت پروژه را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد پروژه، روندها و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند و از انحراف پروژه از مسیر جلوگیری کنند. هدف اصلی این داشبورد، اطمینان از اتمام پروژه در زمان و بودجه تعیین شده با بالاترین کیفیت ممکن است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
- پیشرفت پروژه: درصد تکمیل پروژه، تعداد وظایف تکمیل شده، تعداد وظایف در حال انجام
- زمانبندی پروژه: تاریخ شروع و پایان برنامهریزی شده، تاریخ شروع و پایان واقعی، انحراف از زمانبندی
- بودجه پروژه: هزینههای واقعی، هزینههای برنامهریزی شده، انحراف از بودجه
- کیفیت پروژه: تعداد باگها، تعداد تستهای موفق، امتیاز رضایت مشتری
- منابع پروژه: استفاده از منابع انسانی، استفاده از منابع مالی، استفاده از منابع فیزیکی
- ریسک پروژه: شناسایی ریسکها، احتمال وقوع ریسکها، تاثیر ریسکها بر پروژه
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار گانت: برای نمایش برنامه زمانی پروژه و پیشرفت وظایف
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات هزینهها، تعداد باگها در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد تیمهای مختلف، مقایسه هزینههای مختلف
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست وظایف، مسئولین هر وظیفه، تاریخهای شروع و پایان
- نقشه حرارتی: برای نمایش وضعیت وظایف مختلف بر اساس اولویت و زمانبندی
- نمودار بورن داون: برای نمایش تفاوت بین برنامهریزی و عملکرد واقعی پروژه
مثال: یک داشبورد عملکرد پروژه میتواند شامل یک نمودار گانت برای نمایش پیشرفت کلی پروژه، یک نمودار خطی برای نمایش هزینههای واقعی در مقابل هزینههای برنامهریزی شده و یک جدول برای نمایش لیست وظایف و وضعیت هر وظیفه باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران پروژه میتوانند:
- پیشرفت پروژه را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- ریسکهای پروژه را شناسایی و مدیریت کنند.
- از انحراف پروژه از مسیر جلوگیری کنند.
- تصمیمات آگاهانهتری در مورد تخصیص منابع اتخاذ کنند.
- ارتباط موثر با مشتری و اعضای تیم داشته باشند.
داشبورد عملکرد پروژه به مدیران کمک میکند تا یک تصویر واضح و جامع از وضعیت پروژه داشته باشند و به آنها امکان میدهد تا برای موفقیت پروژه اقدامات لازم را انجام دهند.
داشبورد استراتژیک
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد استراتژیک یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران ارشد سازمان کمک میکند تا پیشرفت سازمان را در راستای دستیابی به اهداف استراتژیک خود ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد استراتژیک، روندها و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند و از انحراف سازمان از مسیر استراتژیک جلوگیری کنند. هدف اصلی این داشبورد، اطمینان از اینکه سازمان در مسیر دستیابی به چشمانداز و اهداف بلندمدت خود قرار دارد، است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
شاخصهای کلیدی عملکرد استراتژیک (KPIs) به طور مستقیم با اهداف استراتژیک سازمان مرتبط هستند. برخی از مهمترین KPIهای استراتژیک عبارتند از:
- سهم بازار: سهم سازمان از بازار هدف
- رضایت مشتری: میزان رضایت مشتریان از محصولات و خدمات سازمان
- نوآوری: تعداد محصولات و خدمات جدید، میزان سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه
- بهرهوری: نسبت خروجی به ورودی در سازمان
- پایداری: عملکرد سازمان در زمینههای محیط زیستی، اجتماعی و حکمرانی شرکتی (ESG)
- رشد درآمد: نرخ رشد درآمد سازمان
- سودآوری: میزان سودآوری سازمان
- رضایت کارکنان: میزان رضایت کارکنان از محیط کار و شرایط کاری
- قدرت برند: شناخته شدن برند سازمان در بازار
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات سهم بازار، رشد درآمد، رضایت مشتری در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد سازمان با رقبا، مقایسه عملکرد واحدهای مختلف سازمان
- نمودار دایرهای: برای نمایش سهم هر محصول یا خدمت از درآمد کل، توزیع مشتریان بر اساس منطقه جغرافیایی
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند بودجه، هزینهها، درآمد، تعداد کارکنان
- نقشه حرارتی: برای نمایش عملکرد سازمان در مناطق جغرافیایی مختلف
- نمودار راداری: برای مقایسه عملکرد سازمان در ابعاد مختلف استراتژی
مثال: یک داشبورد استراتژیک میتواند شامل یک نمودار خطی از رشد درآمد در طول پنج سال گذشته، یک جدول مقایسهای از سهم بازار سازمان با رقبا و یک نمودار راداری برای نمایش عملکرد سازمان در ابعاد مختلف استراتژی باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران ارشد میتوانند:
- پیشرفت سازمان را در راستای دستیابی به اهداف استراتژیک ارزیابی کنند.
- نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی کنند.
- تصمیمات استراتژیک آگاهانهتری اتخاذ کنند.
- از انحراف سازمان از مسیر استراتژیک جلوگیری کنند.
- ارتباط موثر با سهامداران و ذینفعان داشته باشند.
داشبورد استراتژیک به مدیران ارشد کمک میکند تا یک تصویر واضح و جامع از وضعیت سازمان داشته باشند و به آنها امکان میدهد تا برای موفقیت بلندمدت سازمان اقدامات لازم را انجام دهند.
داشبورد عملیاتی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد عملیاتی، یک ابزار بصری و تعاملی است که به مدیران کمک میکند تا عملکرد روزمره و عملیات جاری سازمان را به صورت دقیق و در یک نگاه ارزیابی کنند. این داشبورد با نمایش شاخصهای کلیدی عملکرد عملیاتی، روندها و مقایسهها، به مدیران امکان میدهد تا تصمیمات فوری و عملیاتی بگیرند و از بروز مشکلات جلوگیری کنند. هدف اصلی این داشبورد، نظارت بر عملکرد روزانه سازمان، شناسایی مشکلات به موقع و اطمینان از اجرای صحیح فرآیندهای کسبوکار است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
شاخصهای کلیدی عملکرد عملیاتی معمولاً به فرآیندهای خاص و واحدهای مختلف سازمان بستگی دارند. برخی از شاخصهای کلیدی عملکرد رایج در داشبوردهای عملیاتی عبارتند از:
- تولید: میزان تولید روزانه، تعداد محصولات معیوب، زمان چرخه تولید
- فروش: تعداد سفارشات، ارزش سفارشات، زمان تحویل سفارشات
- مشتری: تعداد مشتریان جدید، نرخ حفظ مشتری، زمان پاسخگویی به درخواست مشتریان
- منابع انسانی: نرخ غیبت کارکنان، میزان اضافه کاری، هزینههای نیروی انسانی
- موجودی کالا: سطح موجودی کالا، نرخ گردش موجودی، تعداد کمبود کالا
- کیفیت: تعداد شکایات مشتری، نرخ نقص محصول، هزینههای مربوط به کیفیت
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات تولید روزانه، تعداد سفارشات در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد واحدهای مختلف، مقایسه زمان چرخه تولید محصولات مختلف
- نمودار دایرهای: برای نمایش توزیع مشتریان بر اساس منطقه جغرافیایی، دلایل اصلی شکایت مشتریان
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست سفارشات، موجودی کالا، عملکرد کارکنان
- نقشه حرارتی: برای نمایش وضعیت عملکرد در مناطق مختلف کارخانه یا فروشگاه
- نمودار گانت: برای نمایش برنامه زمانی تولید یا اجرای پروژههای کوچک
مثال: یک داشبورد عملیاتی در یک کارخانه تولیدی میتواند شامل یک نمودار خطی از میزان تولید روزانه، یک جدول مقایسهای از زمان چرخه تولید محصولات مختلف و یک نقشه حرارتی برای نمایش نواحی با بالاترین نرخ نقص محصول باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران میتوانند:
- عملکرد روزانه سازمان را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- مشکلات و انحرافات از استانداردها را به سرعت شناسایی کنند.
- تصمیمات فوری برای رفع مشکلات اتخاذ کنند.
- بهرهوری را افزایش دهند و هزینهها را کاهش دهند.
- از وقوع بحرانها جلوگیری کنند.
داشبورد عملیاتی به مدیران کمک میکند تا بر عملیات روزمره سازمان نظارت داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که همه چیز طبق برنامه پیش میرود.
تفاوت داشبورد عملیاتی با دیگر داشبوردها:
- سطح جزئیات: داشبورد عملیاتی به دادههای دقیق و جزئیتر نیاز دارد تا بتواند عملکرد روزانه را ارزیابی کند.
- زمان پاسخگویی: داشبورد عملیاتی باید به صورت بلادرنگ به روز شود تا مدیران بتوانند تصمیمات فوری بگیرند.
- تمرکز بر عملیات: داشبورد عملیاتی بر عملکرد روزانه و عملیات جاری سازمان تمرکز دارد، در حالی که داشبوردهای استراتژیک بر اهداف بلندمدت سازمان تمرکز دارند.
داشبورد تاکتیکی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد تاکتیکی، پل ارتباطی بین داشبورد استراتژیک (که بر اهداف بلندمدت تمرکز دارد) و داشبورد عملیاتی (که بر فعالیتهای روزمره تمرکز دارد) است. این داشبورد به مدیران کمک میکند تا با نگاهی دقیقتر به فرآیندها و فعالیتهای سازمان، عملکرد را بهبود بخشیده و به اهداف کوتاهمدت نزدیک شوند. هدف اصلی داشبورد تاکتیکی، نظارت بر اجرای استراتژیها و اطمینان از اینکه فعالیتهای روزمره در راستای دستیابی به اهداف بلندمدت سازمان هستند، میباشد.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
KPIهای داشبورد تاکتیکی معمولاً جزئیتر از KPIهای داشبورد استراتژیک هستند و به فرآیندهای خاص و واحدهای مختلف سازمان مرتبط میشوند. برخی از KPIهای رایج در داشبوردهای تاکتیکی عبارتند از:
- فروش: تعداد سفارشات پردازش شده، ارزش متوسط سفارش، تعداد مشتریان جدید
- تولید: زمان چرخه تولید، نرخ بهرهوری تجهیزات، تعداد قطعات معیوب
- بازاریابی: نرخ کلیک (CTR)، نرخ تبدیل، هزینه به ازای هر مشتری جدید
- خدمات مشتری: زمان پاسخگویی به درخواستها، نرخ رضایت مشتری، تعداد شکایات
- منابع انسانی: نرخ غیبت، نرخ گردش کارکنان، هزینههای آموزش
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات فروش ماهانه، تعداد سفارشات پردازش شده در طول زمان
- نمودار میلهای: برای مقایسه عملکرد تیمهای فروش، مقایسه زمان چرخه تولید محصولات مختلف
- نمودار دایرهای: برای نمایش توزیع مشتریان بر اساس محصولات خریداری شده، دلایل اصلی شکایت مشتریان
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی مانند لیست سفارشات، موجودی کالا، عملکرد کارکنان
- نقشه حرارتی: برای نمایش وضعیت عملکرد در مناطق مختلف کارخانه یا فروشگاه
- نمودار گانت: برای نمایش برنامه زمانی پروژههای در حال اجرا
مثال: یک داشبورد تاکتیکی در یک شرکت تولیدی میتواند شامل یک نمودار خطی از تعداد قطعات تولید شده در هر ماه، یک جدول مقایسهای از زمان چرخه تولید محصولات مختلف و یک نمودار دایرهای برای نمایش دلایل اصلی توقف خط تولید باشد.
با استفاده از این داشبورد، مدیران میتوانند:
- عملکرد واحدهای مختلف سازمان را به صورت دقیق ارزیابی کنند.
- شناسایی موانع و مشکلات در اجرای استراتژیها
- تصمیمگیریهای سریع و مبتنی بر داده برای بهبود عملکرد
- نظارت بر پیشرفت پروژهها و اطمینان از اتمام آنها در زمان و بودجه تعیین شده
- بهبود ارتباط بین واحدهای مختلف سازمان
تفاوت داشبورد تاکتیکی با دیگر داشبوردها:
- سطح جزئیات: داشبورد تاکتیکی به جزئیات بیشتری نسبت به داشبورد استراتژیک نیاز دارد، اما کمتر از داشبورد عملیاتی.
- تمرکز: داشبورد تاکتیکی بر اجرای استراتژیها و فرآیندهای کسبوکار تمرکز دارد.
- بازه زمانی: داشبورد تاکتیکی معمولاً برای ارزیابی عملکرد در بازههای زمانی کوتاهتر مانند هفته یا ماه استفاده میشود.
در کل، داشبورد تاکتیکی یک ابزار قدرتمند برای مدیران است که به آنها کمک میکند تا عملکرد سازمان را بهبود بخشیده و به اهداف استراتژیک نزدیک شوند.
داشبورد تحلیلی
معرفی و هدف داشبورد
داشبورد تحلیلی ابزاری قدرتمند و بصری است که به سازمانها کمک میکند تا حجم عظیمی از دادهها را جمعآوری، پردازش و تجزیه و تحلیل کنند. این داشبوردها با ارائه یک نمای کلی از دادهها، به مدیران اجازه میدهند تا روندها، الگوها و ارتباطات پنهان در دادهها را شناسایی کنند. هدف اصلی داشبوردهای تحلیلی، پشتیبانی از تصمیمگیریهای مبتنی بر داده و بهبود عملکرد کلی سازمان است.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در این داشبورد
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) در داشبوردهای تحلیلی بسیار متنوع بوده و به اهداف خاص سازمان بستگی دارند. با این حال، برخی از KPIهای رایج عبارتند از:
- شاخصهای مالی: نرخ بازگشت سرمایه (ROI)، درآمد، هزینهها، سودآوری، نسبت بدهی به دارایی
- شاخصهای مشتری: رضایت مشتری، نرخ حفظ مشتری، ارزش عمر مشتری (CLTV)
- شاخصهای عملیاتی: بهرهوری، زمان چرخه تولید، کیفیت محصول، زمان پاسخگویی
- شاخصهای منابع انسانی: نرخ گردش کارکنان، رضایت کارکنان، هزینههای نیروی انسانی
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در این داشبورد
داشبوردهای تحلیلی از انواع مختلفی از نمودارها و جداول برای نمایش دادهها استفاده میکنند. برخی از رایجترین آنها عبارتند از:
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات یک متغیر در طول زمان (مثلاً رشد فروش در طول یک سال)
- نمودار میلهای: برای مقایسه مقادیر مختلف در دستههای مختلف (مثلاً مقایسه فروش محصولات مختلف)
- نمودار دایرهای: برای نمایش نسبت بخشهای مختلف به کل (مثلاً سهم هر محصول از کل فروش)
- نمودار پراکندگی: برای نمایش رابطه بین دو متغیر عددی (مثلاً رابطه بین هزینههای بازاریابی و فروش)
- نقشه حرارتی: برای نمایش دادههای عددی در یک ماتریس (مثلاً نمایش فروش در مناطق مختلف جغرافیایی)
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی در قالب ردیف و ستون
تفاوت داشبورد تحلیلی با سایر داشبوردها
در حالی که همه داشبوردها برای نمایش دادهها استفاده میشوند، داشبوردهای تحلیلی بر روی تحلیل عمیق دادهها و کشف بینشهای جدید تمرکز دارند. در حالی که داشبوردهای عملیاتی بر عملکرد روزانه و داشبوردهای استراتژیک بر اهداف بلندمدت تمرکز دارند، داشبوردهای تحلیلی به مدیران کمک میکنند تا علت و معلول را درک کرده و تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
درکل، داشبوردهای تحلیلی ابزاری قدرتمند برای سازمانهایی هستند که میخواهند از دادههای خود به بهترین نحو استفاده کنند و تصمیمات مبتنی بر داده بگیرند.
مزایای استفاده از داشبوردهای تحلیلی:
- بهبود تصمیمگیری: با ارائه بینشهای عمیق در مورد دادهها، به مدیران کمک میکند تا تصمیمات بهتری بگیرند.
- افزایش بهرهوری: با خودکارسازی فرآیندهای تحلیل داده، زمان و هزینههای تحلیل را کاهش میدهد.
- شناسایی فرصتها و تهدیدها: با کمک به شناسایی روندها و الگوها، به سازمانها کمک میکند تا فرصتهای جدید را شناسایی کرده و از تهدیدات جلوگیری کنند.
- بهبود عملکرد: با ارائه اطلاعات دقیق در مورد عملکرد سازمان، به مدیران کمک میکند تا نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی کرده و بهبود عملکرد را هدف قرار دهند.
داشبورد شخصی: ابزاری برای نظارت بر زندگی شخصی
معرفی داشبورد شخصی
داشبورد شخصی یک ابزار بصری و تعاملی است که به افراد کمک میکند تا جنبههای مختلف زندگی خود را نظارت و مدیریت کنند. این داشبوردها به کاربران امکان میدهند تا اهداف شخصی خود را تعریف کرده، پیشرفت خود را پیگیری کنند و عادات و رفتارهای خود را بهبود بخشند. به عبارت سادهتر، داشبورد شخصی یک مرکز فرماندهی شخصی است که به شما کمک میکند تا زندگی خود را سازماندهی کرده و به اهداف خود برسید.
هدف داشبورد شخصی
هدف اصلی داشبورد شخصی، افزایش آگاهی و کنترل فرد بر زندگی شخصی است. با استفاده از این ابزار، شما میتوانید:
- اهداف خود را مشخص کنید: اهداف کوتاهمدت و بلندمدت خود را تعیین کرده و پیشرفت خود را به سمت آنها پیگیری کنید.
- عادات خود را تغییر دهید: عادات مثبت را تقویت کرده و عادات منفی را کاهش دهید.
- وقت خود را مدیریت کنید: زمان خود را به صورت موثر برنامهریزی کرده و از آن به بهترین نحو استفاده کنید.
- سلامت خود را بهبود بخشید: فعالیتهای فیزیکی، تغذیه و خواب خود را نظارت کنید.
- مالی خود را مدیریت کنید: درآمد، هزینهها و پسانداز خود را پیگیری کنید.
- یادگیری و توسعه شخصی را دنبال کنید: پیشرفت خود در یادگیری مهارتهای جدید را دنبال کنید.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) مهم در داشبورد شخصی
شاخصهای کلیدی عملکرد در داشبورد شخصی به اهداف شخصی شما بستگی دارد. برخی از KPIهای رایج عبارتند از:
- سلامتی: تعداد روزهای ورزش در هفته، تعداد ساعتهای خواب، تعداد وعدههای غذایی سالم در روز
- مالی: مقدار پسانداز، هزینههای ماهانه، درآمد ماهانه
- شخصی: تعداد کتاب خوانده شده، تعداد ساعتهای مطالعه، تعداد جلسات مدیتیشن
- کاری: تعداد پروژههای تکمیل شده، تعداد ساعتهای کار مفید، تعداد ایمیلهای پاسخ داده شده
نمونههایی از نمودارها و جداول استفاده شده در داشبورد شخصی
- نمودار خطی: برای نمایش روند تغییرات یک متغیر در طول زمان (مثلاً وزن، مقدار پسانداز)
- نمودار میلهای: برای مقایسه مقادیر مختلف در دستههای مختلف (مثلاً هزینههای مختلف در یک ماه)
- نمودار دایرهای: برای نمایش نسبت بخشهای مختلف به کل (مثلاً توزیع زمان بین فعالیتهای مختلف)
- جدول: برای نمایش دادههای دقیق و جزئی (مثلاً لیست کتابهایی که خواندهاید، لیست هزینههای ماهانه)
مثالهایی از داشبوردهای شخصی
- داشبورد سلامتی: نمایش وزن، تعداد قدمهای روزانه، میزان خواب، و مصرف کالری
- داشبورد مالی: نمایش درآمد، هزینهها، پسانداز، و بدهیها
- داشبورد بهرهوری: نمایش تعداد ساعتهای کار مفید، تعداد وظایف تکمیل شده، و تعداد ایمیلهای پاسخ داده شده
- داشبورد یادگیری: نمایش تعداد کتاب خوانده شده، تعداد دورههای آنلاین گذرانده شده، و تعداد واژگان جدید یاد گرفته شده
ابزارهای ایجاد داشبورد شخصی
برای ایجاد داشبورد مدیریتی شخصی، میتوانید از ابزارهای مختلفی استفاده کنید. برخی از محبوبترین ابزارها عبارتند از:
- Google Sheets: یک ابزار رایگان و قدرتمند برای ایجاد جداول و نمودارها است.
- Excel: یک نرمافزار محبوب برای ایجاد جداول و نمودارها است.
- Tableau: یک ابزار قدرتمند برای تجزیه و تحلیل دادهها و ایجاد داشبوردهای تعاملی است.
- ابزارهای مدیریت وظایف: مانند Trello، Asana و Todoist که امکان ایجاد داشبوردهای ساده برای مدیریت وظایف را فراهم میکنند.
داشبورد شخصی ابزاری شخصی و قابل تنظیم است. شما میتوانید با توجه به نیازها و اهداف خود، داشبورد شخصی خود را طراحی و سفارشی کنید. با استفاده از داشبورد شخصی، میتوانید به یک زندگی منظمتر، هدفمندتر و شادتر دست پیدا کنید.
مقایسه انواع مختلف داشبورد مدیریتی
داشبوردها ابزارهای قدرتمندی هستند که به سازمانها کمک میکنند تا دادههای خود را تجزیه و تحلیل کنند و تصمیمات بهتری بگیرند. هر نوع داشبورد برای هدف خاصی طراحی شده است و برای کسبوکارهای مختلف مناسب است. در این بخش، انواع مختلف داشبوردها را بر اساس ویژگیهای مختلف مقایسه میکنیم تا به شما در انتخاب مناسبترین نوع داشبورد کمک کنیم.
جدول مقایسهای انواع داشبوردها
| ویژگی | داشبورد استراتژیک | داشبورد تاکتیکی | داشبورد عملیاتی | داشبورد تحلیلی | داشبورد شخصی |
| هدف | ارزیابی پیشرفت در راستای اهداف بلندمدت | نظارت بر اجرای استراتژیها و فرآیندها | نظارت بر عملکرد روزانه و عملیات جاری | کشف بینشهای جدید از دادهها | نظارت بر اهداف شخصی و پیشرفت فردی |
| مخاطب | مدیران ارشد، سهامداران | مدیران میانی، مدیران پروژه | مدیران عملیاتی، کارکنان خط مقدم | تحلیلگران داده، دانشمندان داده | افراد عادی |
| نوع داده | دادههای سطح بالا، شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) | دادههای جزئیتر، دادههای مربوط به فرآیندها | دادههای实时، دادههای عملیاتی | دادههای ساختیافته و غیرساختیافته | دادههای شخصی، دادههای مربوط به عادات و رفتار |
| بازه زمانی | بلندمدت (ماهها، سالها) | میانمدت (هفتهها، ماهها) | کوتاهمدت (روزها، ساعتها) | تاریخی و جاری | قابل تنظیم توسط کاربر |
| نمونه نمودارها | نمودار خطی، نمودار میلهای، نمودار دایرهای | نمودار گانت، نمودار خطی، نمودار میلهای | نمودار خطی، نمودار گیج، نمودار حرارتی | نمودار پراکندگی، نمودار جعبهای، نمودار درخت | نمودار خطی، نمودار میلهای، نمودار دایرهای |
انتخاب مناسبترین نوع داشبورد برای کسبوکارهای مختلف
انتخاب نوع داشبورد مناسب به عوامل مختلفی از جمله اندازه سازمان، صنعت، اهداف کسبوکار و نیازهای کاربران بستگی دارد. به عنوان مثال:
- شرکتهای بزرگ: معمولاً به داشبوردهای استراتژیک، تاکتیکی و تحلیلی نیاز دارند تا عملکرد کلی سازمان را ارزیابی کنند و تصمیمات استراتژیک بگیرند.
- شرکتهای کوچک و متوسط: ممکن است به داشبوردهای عملیاتی و تاکتیکی برای نظارت بر عملکرد روزانه و اجرای استراتژیها نیاز داشته باشند.
- دپارتمانهای مختلف: هر دپارتمان ممکن است به نوع خاصی از داشبورد نیاز داشته باشد. به عنوان مثال، دپارتمان فروش به داشبورد فروش، دپارتمان تولید به داشبورد تولید و دپارتمان منابع انسانی به داشبورد منابع انسانی نیاز دارد.
نکات مهم در انتخاب داشبورد:
- اهداف خود را مشخص کنید: قبل از انتخاب داشبورد، باید اهداف خود را به طور واضح تعریف کنید.
- مخاطبان خود را بشناسید: داشبورد باید به گونهای طراحی شود که برای مخاطبان هدف قابل فهم باشد.
- دادههای خود را ارزیابی کنید: اطمینان حاصل کنید که دادههای مورد نیاز برای ایجاد داشبورد در دسترس است.
- ابزار مناسب را انتخاب کنید: ابزارهای مختلفی برای ایجاد داشبورد وجود دارد. ابزاری را انتخاب کنید که با نیازهای شما سازگار باشد.
- داشبورد را به طور منظم بهروزرسانی کنید: دادههای داشبورد باید به طور مرتب بهروزرسانی شوند تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات دقیق و به روز هستند.
در نهایت، انتخاب نوع داشبورد مناسب به شما کمک میکند تا از دادههای خود به بهترین نحو استفاده کنید و تصمیمات بهتری بگیرید.
پیشنهاد میکنم مقاله باندلینگ محصول را مطالعه کنید.
نویسنده : حمید حاتم طهرانی
سوالات متداول :
- داشبورد مدیریتی چیست و چه تفاوتی با گزارش دارد؟
داشبورد مدیریتی یک نمایش بصری و تعاملی از دادههای کلیدی کسبوکار است که به مدیران کمک میکند تا به سرعت بر عملکرد سازمان نظارت کنند. بر خلاف گزارشها که معمولاً به صورت جداول و متن هستند، داشبوردها از نمودارها، گیجها و سایر عناصر بصری برای ارائه اطلاعات استفاده میکنند.
- چه عناصری در یک داشبورد مدیریتی موثر وجود دارد؟
یک داشبورد مدیریتی موثر باید شامل عناصر زیر باشد:
- KPIهای کلیدی: شاخصهای کلیدی عملکرد که به طور مستقیم با اهداف کسبوکار مرتبط هستند.
- بصریسازی دادهها: استفاده از نمودارها، گیجها و سایر عناصر بصری برای نمایش دادهها به صورت واضح و قابل فهم.
- تعامل: امکان تعامل با داشبورد برای بررسی جزئیات بیشتر.
- سادگی: طراحی ساده و روان برای جلوگیری از پیچیدگی و سردرگمی.
- بهروزرسانی خودکار: بهروزرسانی خودکار دادهها برای اطمینان از دقت اطلاعات.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.